Is Lesson Study méér dan collegiale consultatie (2)
Of het nu komt door de focus op de schoolbrede (vak)inhoud op basis van leerlingendata, de aanwezigheid van een externe deskundige, de structurele systematische aanpak, de heterogene samenstelling van de leerteams, aantoonbaar feit is dat Lesson Study een bijdrage levert aan de leeropbrengsten van de leerlingen (Gersten e.a. ,2014)
Door Henk Logtenberg
De paradoxale werkelijkheid van collegiale consultatie
Meerwaarde
Ook in het eerste kleinschalige pilotproject Lesson Study in Nederland (Logtenberg e.a., 2013) is opgemerkt dat Lesson Study voor zowel leraren (versterking van de lerarencompetenties) als leerlingen (verbetering van de leeropbrengsten) een meerwaarde heeft.
Verhouding
In de beroepspraktijk beluister ik soms dat leraren po gemiddeld een uur per week - soms 15 minuten per dag - gebruiken ter voorbereiding van alle lessen op één dag! Twee uur voorbereiden voor één onderzoeksles bij Lesson Study lijkt dan uit verhouding te zijn. Máár de gewenste opbrengsten van de voorbereide, uitgevoerde en nabesproken onderzoeksles zijn er dan ook naar. Met ongeveer 12 uur per leraar, per schooljaar kun je al gauw drie keer per jaar een Lesson Study ronde in leerteams uitvoeren. 12 Uur van de 162 uur die een leraar per cursusjaar heeft om in te zetten voor professionalisering. In welke verhouding staat dat?
Gezamenlijke professionaliteit
Teamleden en schoolleiders kunnen Lesson Study inzetten om de gezamenlijke professionaliteit (Hargreaves & O‘Connor, 2018) van de teamleden ten gunste van de leeropbrengsten van de leerlingen te versterken. Lesson Study heeft een aantal kenmerken en verschijningsvormen die nauw samenvallen met de kenmerken van een gezamenlijke professionaliteit. Op basis van de gelijkwaardigheid ontwerpen teamleden gemeenschappelijk een les, waarvoor zij samen verantwoordelijk zijn en die zij in een gezamenlijke dialoog nabespreken.
Lesson Study is méér dan collegiale consultatie. Door haar structurele methodiek levert het een aantoonbare bijdrage aan de langere termijn doelen van een school (improve the learning of students). Daarnaast heeft Lesson Study de potentie in zich om opleiding en beroepspraktijk dichter bij elkaar te brengen en de kloof tussen theorie en praktijk te overbruggen. Een kansrijke optie waarbij momenteel op de Marnix Academie, via het deelproject ‘Samen op expeditie’, pilots mee gedraaid worden, waarin opleiders, studenten en leraren uit de praktijk participeren.
3 Tips om Lesson Study op te starten
- Plan Lesson Study structureel in de jaarkalender;
- Faciliteer de teamleden om tijdens niet-lesgebonden uren (bijvoorbeeld administratie-uren om samen een onderzoeksles voor te bereiden.) Neem het op in de normjaartaak;
- Organiseer leerteams van teamleden waarbij ib’er, taal/rekencoördinator, hoogbegaafdheidsspecialist etc. bij aan kunnen schuiven. Lesson Study is niet iets is dat er bij komt. Het is een effectieve methodiek om de professionalisering van de leraren - voor de verbetering van de schoolpraktijk - in de school anders te organiseren.
Literatuur:
DeWeerdt, L. (2016). Peerobservatie bij Leraren in het Basisonderwijs: een Verkennende Kwalitatieve Studie. Geraadpleegd 24-02-2020
Gersten, R. e.a. (2014). Summary of research on the effectiveness of math professional development approaches. Geraadpleegd 24-02-2020
Hargreaves, A. & O’Connor, M. (2018). Collaborative professionalism. London: Corwin
Hendriksen, J. (2000). Collegiale consultatie en coaching. Amsterdam: Boom Nelissen
Klifman, H. (2014). Collegiale consultatie/visitatie. Geraadpleegd 24-02-2020
Logtenberg, e.a. (2013). Lesson Study. Methodiek voor teamleren bij instructie. Utrecht: School aan Zet. Geraadpleegd 24-02-2020
