Stress-en burn-outcoaching: over beren op de weg en goed passende jasjes

Door Anneke Aantjes

Onlangs zag ik een filmpje van een mountainbiker in Roemenië die met een action camera zijn toertocht vastlegde. Tijdens het kijken van het filmpje hoorde ik opeens zijn adem versnellen en zag ik hoe hij razendsnel van de fiets sprong, zich omdraaide en zo snel mogelijk terug reed. Een paar minuten later vertelde hij totaal buiten adem dat hij een beer zijn kant op zag komen en nog nooit zo hard gefietst had om zichzelf in veiligheid te brengen.

Door de externe prikkel of stressor (beer) was deze mountainbiker in staat om supersnel te reageren en voor zichzelf een topprestatie neer te zetten. Stressoren zijn functioneel, het zijn prikkels die ons aanzetten om zowel psychische als fysiologische in actie te komen en prestaties te leveren.

Hoe komt het dan dat veel mensen te maken hebben met stressklachten?

De tegenhanger van stress is herstel. Het gaat om de balans tussen stress en herstel. De weegschaal mag best even doorslaan naar één kant, als daarna het evenwicht weer hersteld wordt. Zo niet, dan ligt chronische stress op de loer met alle gevolgen van dien.

Vergroten van inzicht en versterken van handelingsmogelijkheden

In mijn werk als coach en supervisor kom ik helaas veel schoolleiders, leerkrachten en zij-instromers  tegen waarbij de balans tussen stress en herstel zoek is, die inmiddels te maken hebben met chronische stress. Dit feit was voor mij reden om me meer in deze materie te gaan verdiepen, zodat ik mijn coachees en supervisanten beter kan begeleiden in het proces van herkenning, acceptatie, inzicht in eigen (stress)patronen en zelfsturing gericht op het herstel van vitaliteit.

Een ander aspect van mijn werk als stress- en burn-outcoach is het coachen van leidinggevenden in het herkennen van symptomen van stress en burn-out bij collega’s en het maken van een plan van aanpak voor stress-reducering en herstel van vitaliteit.

Uit de praktijk

Tijdens de coachgesprekken vraag ik coachees regelmatig of hun jasje nog wel past. Het jasje is een metafoor.

We hebben allemaal een beeld van onszelf  over hoe we over willen komen in onze sociale omgeving, in ons werk enzovoort. Naar dit beeld proberen we dan ook te handelen. Dit doen we bijvoorbeeld door ons gedrag aan te passen, zodat ons gedrag bij het beeld over onszelf blijft passen. Dit kan ervoor zorgen dat je voldoet aan een beeld dat niet goed bij je past.

Het volgende voorbeeld illustreert dit:

Een vrouw bezoekt een kleermakerszaak om haar nieuwe jasje op te halen. Als zij het jasje past, merkt zij dat het slecht zit. Het jasje is te klein, één van de schouders zit te hoog en de taille is ongelijk. Onaangenaam verrast wendt de vrouw zich tot de kleermaker en zegt: "Zeg, hier betaal ik niet voor. Dit jasje past niet.” Maakt u zich geen zorgen mevrouw, zegt de kleermaker. "Trek gewoon uw schouders omhoog, draai uw lichaam zo en leun een beetje naar links." Als de vrouw deze instructies opvolgt past het jasje perfect.

Een vraag die ik met veel coachees onderzoek is hoe hun jasje zit. Op welke wijze passen ze zich aan om het jasje passend te krijgen? Hebben ze misschien één schouder de hele dag opgetrokken, of lopen ze scheef om het jasje er toch maar mooi uit te laten zien? Dit zijn mooie ontdekkingstochten die veel zelfinzicht opleveren. Daarnaast verkennen we hoe het ideale jasje eruit ziet, hoe dat voelt en wat er nodig is om dat jasje op maat te bereiken.

Uit het eindverslag van een coachee komt de volgende zin:

"Ik ga op zoek naar een nieuw jasje in de kleuren blauw en groen, waarin ik beter voor mezelf op kan komen en mijn grenzen duidelijk aan kan geven."

Een leidinggevende gaf na afloop van de coaching het volgende aan:

"Inmiddels ben ik aardig op weg om een goede kleermaker te worden. Ik bespreek regelmatig met mijn collega’s wat zij nodig hebben om een goed maatpak aangemeten te krijgen."

Het doel van de stress en burn-out coaching is dat je stress-symptomen herkent. De invloed van stress op jouw werk  ervaart of de invloed van stress bij één of meerdere collega’s herkent. Je leert wat de begrippen stress en burn-out inhouden, hoe je bij jezelf of de ander mentale veerkracht versterkt en hoe je een stappenplan duurzame verandering in werkaanpak, leefstijl en mindset creëert. 

Stress-en burn-outcoaching mét vergoeding

Meer weten over stress- en burn-outcoaching of het complete aanbod aan coaching voor het onderwijs? Lees verder op onze expertisepagina. Wist je dat de Subsidie Lerend Werken van Vervangingsfonds Participatiefonds tot 80% van de kosten* van een individueel coaching on the job traject vergoedt? Lees er meer over in onze flyer.  

*Indien het bestuur aangesloten is bij het Vervangings- en Participatiefonds